1. जरद्गवनाम गृध्रः पक्षिभिः कथं व्यापादितः? विवृणुत।
अथवा
2. अज्ञातस्य वासो न देयः इति पाठ्यभागस्य सारांशं लिखत।
कविपरिचयः - अज्ञातस्य वासो न देयः इत्ययं पाठ्यांशः श्री नारायण पण्डितेन विरचित हितोपदेशे मित्रलाभात् सङ्गृहीतः। हितोपदेशे चत्वारः भागाः सन्ति ते च मित्रलाभः, मित्रभेदः, विग्रहः, सन्धिः इति। हितोपदेशःविश्वभाषासु बहुधा अनूदितः।
కవిపరిచయము - अज्ञातस्य वासो न देयः అను పాఠ్యభాగం శ్రీ నారాయణ పండితునిచే రచించబడిన హితోపదేశములోని మిత్రలాభము నుండి స్వీకరించబడినది. హితోపదేశం నందు మిత్రలాభం, మిత్రభేధం, విగ్రహం, సంధి అను నాలుగు భాగాలు కలవు. హితోపదేశమను గ్రంథం అనేక భాషల యందు అనువదింపబడెను.
पाठ्यपरिचयः - కులగుణములు తెలియనివారికి ఆశ్రయము ఇవ్వరాదు. ఇవ్వడం వలన జరద్గవము అను గ్రద్ద ధీర్ఘకర్ణుడు అను పిల్లి చేత ఏవిధంగా మోసగించబడి మరణించినదో అనునదే ఈ పాఠ్యభాగ సారాంశము.
अज्ञातकुलशीलस्य वासो देयो न कस्यचित्।
मार्जारस्य हि दोषेण हतो गृध्रो जरद्गवः।।
గంగా తీరమునందు గృధ్రకూటము అను పేరు కల్గిన పెద్ద జువ్విచెట్టు ఉన్నది. ఆ చెట్టు తొర్రలో దురదృష్టవశాత్తు గోర్లు ఊడిన, కళ్ళు కనపడని జరద్గవుడు అను ముసలి గ్రద్ధ ఒకటి నివశిస్తుండెను. దాని పరిస్థతి చూసి మిగతా పక్షులు దయతో అవి తెచ్చుకున్న ఆహారంలో కొంత భాగాన్ని ఆ గ్రద్దకు ఇచ్చేవి. ఆ ఆహారంతో గ్రద్ద బ్రతుకుతుండెను. దానికి బదులుగా పక్షులు ఆహారం కోసం వెళ్ళినప్పుడు ఈ గ్రద్ద ఆ పక్షిపిల్లలను రక్షించుచండెను. ఒకసారి దీర్ఘకర్ణుడు అను పేరు కలిగిన పిల్లి పక్షిపిల్లలను భక్షించుటకు అక్కడికి వచ్చెను. ఆ పిల్లిని చూసి పక్షిపిల్లలు భయంతో అరుచుచుండెను. ఆ అరుపులు విని గ్రద్ద ఇక్కడికి ఎవరు వచ్చారు? అని పలికెను. అప్పుడు పిల్లి గ్రద్దను చూసి భయంతో అయ్యో!! ఈ గ్రద్ద ఇప్పుడు నన్ను చంపివేయును.
हा हतोऽस्मि यतोऽयं मां व्यापादयिष्यति
ప్రమాదం వస్తుందని తెలిసినప్పుడు భయం వేయుట సహజం. కాని ప్రమాదము ఎదురుగా ఉన్నప్పుడు మానవుడు తప్పించుకొను మార్గమును వెతకవలెను. అని మనస్సులో అనుకుంటూ గ్రద్ద దగ్గరికి వెళ్ళి నమస్కరించెను. ఆ మాటలకు గ్రద్ద ఎవరు నీవు? దూరంగా వెళ్ళు, లేదంటే చంపుతానని పలకుతుంది. నేను దీర్ఘకర్ణుడు అను పిల్లిని. అయినా జాతిచేత చంపుట లేదా పూజించుట అను కార్యాలు తగినవికావు. కావున మంచి నడవడిక చేతనే పూజ్యులా లేదా చంపదగినవారా అని తెలియును.
व्यवहारं परिज्ञाय वध्यः पूज्योऽथवा भवेत्।
ఆ మాటలు విన్నగ్రద్ద పిల్లితో ఎందుకు వచ్చావో చెప్పమని పలికెను. అప్పుడు ఆ పిల్లి మాంసభక్షణ విడిచి, గంగాతీరమున చాంద్రాయణ వ్రతమును ఆచరించుచున్నాను. శత్రువైనా ఇంటికి వస్తే ఆతిధ్యమివ్వడం కర్తవ్యము.
अरावप्युचितं कार्यमातिथ्यं गृहमागते।
చెట్టు కూడా తనని నరకడానికి వచ్చిన వారికి నీడనిచ్చును. ఆహారం లేనిచో ఇంటికి వచ్చిన అతిధిని మాటలతో గౌరవించవలెను. బాలుడైనా, యువకుడైనా, వృద్ధుడైనా ఇంటికి వచ్చిన అతిథి గురువుతో సమానము. సజ్జనులు గుణములేని వారి యందు దయ చూపించెదరు. ఎలానగా చంద్రుడు కూడా చండాలుని ఇంటి యందు కూడా వెన్నెలను ప్రసరించును. ఇంటికి వచ్చిన వారికి ఆతిథ్యము ఇవ్వని వారికి పాపము కలుగును అని పలికెను.
ఆ మాటలకు జరద్గవుడు పిల్లితో నీవు మాంసాహారివి. ఇక్కడ పక్షి పిల్లలు నివశించుచున్నవి. అందుకే ఆ విధంగా మాట్లాడాను అని పలికెను. ఆమాటలకు పిల్లి తన చెవులను భూమికి తాకి నేను ధర్మశాస్తాలను విని, కోరికలను విడిచి కఠోరమైన చాంద్రాయణ వ్రతాన్ని ఆచరించుచున్నాను. అహింసను మించిన ధర్మము లేదు కదా!
अहिंसो परमो धर्मः।
ఏ మానవుడైతే హింస చేయక నడుచుకుంటాడో అతడే స్వర్గమును పొందును. బంధాలన్నిటి కంటే మిత్రబంధము ఒక్కటే మరణము వరకు వచ్చును. కావున నేను మాంసం వదిలి ఆకులు, పండ్లు తిని జీవించుచున్నాను. ఈ పాడు పొట్టకోసం ఎవడు పాపపు కార్యాలు చేయును.
अस्यदग्धोदरस्यऽर्थे कः कुर्यात् पातकं महत्।
అని నమ్మకము కలిగించి ఆ చెట్టు తొర్రలోనే నివసించసాగెను. తరువాత ఆ పిల్లి పక్షిపిల్లలను తిని ఎముకలను గ్రద్ద తొర్రలో వేస్తూ ఉండెను. అలా పక్షిపిల్లలను పోగొట్టుకున్న పక్షులు దుఃఖముతో వెతుకుట ఆరంభించెను. ఈ విషయము తెలుసుకున్న పిల్లి అక్కడి నుండి పారిపొయెను.
तत्परिज्ञाय मार्जारः कोटरानिस्सृत्य बहिः पलायितः।
ఆ పక్షులన్ని చివరగా గ్రద్ధ తొర్రలో పక్షిపిల్లల ఎముకలను చూసి ఈ గ్రద్ద మన పిల్లలను చంపుతుందని భావించి పక్షులన్ని కలిసి ఆ గ్రద్దను చంపినవి.
అందుకే "కులశీలములు తెలియని వారికి ఆశ్రయం కల్పించరాదని" చెబుతారు.
अतः अज्ञातस्य वासो न देयः।
No comments:
Post a Comment